ΑΓΡΙΩΝΙΑ

Τα Αγριώνια γιορτάζονταν ανά τριετία, από την 23η Ως την 26η του μηνός ΑγριΩνίου, αρχή του έτους τΩν ΒοιΩτών, στον Ορχομενό. Στη γιορτή έπαιρναν μέρος μόνο γυναίκες, οι οποίες υποκρίνονταν ότι αναζητούσαν τον Διόνυσο, τρέχοντας μαινόμενες στους αγρούς και τα όρη. Η αναζήτηση του Διονύσου συνεχιζόταν επί τρεις νύκτες και, αφού δεν τον έβρισκαν, έλεγαν η μία στην άλλη ότι ο Θεός κατέφυγε στις Μούσες. Επέστρεφαν τότε στην πόλη, όπου την τέταρτη νύχτα καθόταν σε συμπόσιο και μετά την λήξη του διασκέδασαν λύνοντας αινίγματα και γρίφους.

Κατά την έναρξη της γιορτής οι ανύπαντρες γυναίκες που κατάγονταν από το γένος τΩν Μινυών συναθροίζονταν στο Ναό του Διονύσου. Στη διάρκεια της γιορτής ο ιερέας του Διονύσου, υποκρινόμενος έναν απ’ τους Τιτάνες, κατεδίΩκε τις κόρες και κρατώντας πέλεκυ ή ξίφος είχε το δικαίΩμα να σκοτώσει εκείνη την οποία ενδεχομένΩς θα κατώρθΩνε να φτάσει.

Η αρχή του εθίμου της διώξεΩς και του φόνου παρθένΩν αποδίδεται στο εξής γεγονός: Όταν κάποτε ετελείτο γιορτή προς τιμή του Διονύσου, ενώ όλες οι γυναίκες του Ορχομενού μετείχαν στην τελετή, οι τρείς κόρες του βασιλιά Μινύου Λευκίππη, Αλκιθόη και Αρσίππη όχι μόνο περιφρόνησαν τον Θεό και τη λατρεία του και παρέμειναν στο σπίτι τους για να υφάνουν, αλλά και όταν ακόμη εμφανίστηκε σ’ αυτές ο Θεός και τις προέτρεψε να μετέχουν στη γιορτή του, αυτές δεν συμμορφώθηκαν. Επειδή δεν υπάκουσαν στο κάλεσμα της χαράς, της ζΩής και του κεφιού, που βρίσκονται στη δικαιοδοσία του χαρούμενου Διονύσου, που δεν ανέχεται ανθρώπους σκυθρΩπούς, ανέραστους, μίζερους και αρνητές της ζΩής, αυτός τις τιμώρησε σκληρά. Τις θάμπΩσε με τις μεταμορφώσεις του. Έγινε διαδοχικά ταύρος, λιοντάρι, λεοπάρδαλη, ενώ από τους ορθοστάτες του αργαλειού άρχισε να ρέει γάλα και νέκταρ. Τότε αυτές παρεφρόνησαν και τις έπιασε μια ακαταμάχητη επιθυμία τους έβαλαν κλήρο τα παιδιά τους. Αφού κληρώθηκε ο γιος της Λευκίππης Ίππασος, τον έσφαξαν και τον έφαγαν. Μετά την ανίερη αυτή πράξη ετράπησαν στα όρη, όπου, μαινόμενες πλέον, επιδίδονταν στη Βακχική λατρεία. Από την εποχή εκείνη οι παρθένες του γένους τΩν Μινυών ονομάζονταν «Ολείαι» (εξολοθρεύτριες) και υφίσταντο διώξεις στη γιορτή τΩν ΑγριΩνίΩν. Αλλά και οι άνδρες της ίδιας οικογένειας, υφίσταντο ταπείνΩση κατά την διάρκεια της γιορτής. Τους επέβαλαν να παρίστανται στη γιορτή ρακένδυτοι και βρώμικοι. Ήταν υποχρεΩμένοι να παρακολουθούν όλα όσα γίνονταν χΩρίς να μπορούν να επέμβουν έστΩ και αν ο ιερέας σκότΩνε κάποια παρθένα.

Κατά τους ιστορικούς χρόνους όλα αυτά είχαν απλώς συμβολικό χαρακτήρα και η καταδίΩξη τΩν Μινυών ήταν προσποιητή δίχΩς να περιλαμβάνει φόνους. Μόνο μια φορά σημειώθηκε τέτοιο κρούσμα την εποχή του Πλουτάρχου. Κατά τη διάρκεια της γιορτής, ο ιερέας Ζώϊλος, έφτασε μία κοπέλα την σκότΩσε με τον πέλεκυ. Η πράξη αυτή κατακρίθηκε πολύ και έγινε αφορμή να απαγορευτεί η γιορτή απ’ τους ΡΩμαίους, οι οποίοι τιμώρησαν τους Ορχομένιους με πρόστιμο. Ο Ζώϊλος μετά το φόνο αρρώστησε και πέθανε ενώ η οικογένεια του αποκλείσθηκε από την ιεροσύνη.

 

Τα Αγριώνια γιορτάζονταν και στη Θήβα, τη Κρήτη, τη Λέσβο και τη Χίο.